1. oestrogeen daalt (tot wel zeker 50% tov voor de overgang), waardoor oestrogeen en testosteron onderling uit balans raken
2. progesteron neemt drastisch af (doordat er geen eisprong meer is*)

*Tijdens een eisprong barst het eitje uit de follikel (omhulsel). Dit follikel wordt vervolgens hormoonproducerend, en wordt dan het het gele lichaam genoemd. Het gele lichaam produceert progesteron. Wanneer er geen eisprong meer komt, doordat eicellen opraken naar de overgang toe, zal er ook steeds minder tot geen progesteron via deze weg aangemaakt worden.

Hierdoor kunnen overgangsklachten ontstaan zoals opvliegers, nachtelijk zweten, maar ook stemmingswisselingen, slapeloosheid en hartkloppingen.

De normale leeftijd waarop de menopauze intreedt is tussen 45 en 56 jaar. Wanneer je voor je veertigste jaar in de overgang komt, dan wordt dit vervroegde overgang genoemd.

De 4 verschillende fases van de overgang

De overgang is op te delen in verschillende fases, waaronder de pré menopauze, de peri menopauze, de menopauze zelf en de post menopauze.

1. Pré menopauze

Tijdens de pré menopauze zijn er vaak nog geen klachten waarneembaar. Wel beginnen er langzaamaan hormonale veranderingen op te treden, waaronder mogelijk een iets kortere cyclus, en de kans op zwangerschap neemt af. Dit begint zo rond de leeftijd van 40 jaar.

2. Peri menopauze

Tijdens de peri menopauze kunnen overgangsklachten beginnen. Denk bijvoorbeeld aan een onregelmatige menstruatie en cyclus, en klachten die ontstaan door de hormonale schommelingen zoals bijvoorbeeld de typische opvliegers. De gemiddelde leeftijd dat de peri menopauze zich aandient, is rond de leeftijd van 47 jaar.

3. Menopauze zelf

De menopauze zelf is de allerlaatste menstruatie die een vrouw krijgt. Je weet pas na een jaar na je laatste menstruatie dat het de menopauze is geweest. De gemiddelde leeftijd dat de menopauze intreedt, is 51 jaar.

4. Post menopauze

Dit is de fase na de menopauze. Overgangsklachten kunnen in deze fase nog steeds voorkomen. Het lichaam heeft haar tijd nodig om haar balans te vinden.

Valt de hormoonproductie nu helemaal uit?

Nee, de hormoonproductie valt niet helemaal uit. De bijnieren vangen de hormoonproductie van oestrogeen, progesteron en testosteron een klein beetje op, maar dit is maar minimaal (mits er geen chronische stress is*).

Daarnaast produceert vetweefsel ook oestrogeen. Natuurlijk is zwaar overgewicht niet gezond, maar een beetje vet is na de overgang wel handig!

*Chronische stress vraagt ook veel van onze bijnieren, omdat daar ook onze stresshormonen cortisol en adrenaline worden aangemaakt. En stress gaat in ons systeem altijd voor op geslachtshormonen, om te kunnen ‘overleven’.

Wat gaan we missen?

Veel van de functies van (vrouwelijke) geslachtshormonen zijn bedoeld om de baarmoeder gereed te maken voor een bevruchting, en behoud van de zwangerschap. Dat hebben we niet meer nodig na de overgang. Maar enkele functies gaan we zeker wel missen:

Oestrogeen

Vrouwelijkheid: oestrogeen zorgt voor ons ‘vrouw’ zijn, waaronder onze vrouwelijke rondingen. Tijdens en na de overgang wordt de balans tussen oestrogeen en testosteron anders, waardoor we een iets meer mannelijke vetverdeling krijgen (waardoor ook iets meer vet op en rond de buik). Afvallen wordt in deze fase daardoor ook lastiger.

De werking op de slijmvliezen (soepel, vochtig houden): slijmvliezen worden droger, omdat oestrogeen afneemt. Dit kan klachten geven op alle slijmvliezen, maar een veel gehoorde klacht is bijvoorbeeld dat seks minder fijn wordt door drogere slijmvliezen in de vagina.

Doorbloeding van de hersenen/werking van serotonine: oestrogeen heeft ook haar werking in de hersenen en heeft invloed op serotonine (ons gelukshormoon). De oestrogeendaling kan ook serotonine laten dalen, waardoor je je depressief of prikkelbaar kunt voelen.

Progesteron

Rustgevend effect: progesteron heeft een (licht) rustgevend effect. Er zijn vrouwen die tijdens de overgang last krijgen van angstklachten, mogelijk heeft dat onder andere hiermee te maken, samen met een verminderde serotonine aanmaak.

Slaapkwaliteit: progesteron helpt de slaapkwaliteit te verbeteren. Er zijn vrouwen die slechter gaan slapen tijdens de overgang. Enerzijds kan dit te maken hebben met het nachtzweten, maar anderzijds wordt het slapen ook beïnvloedt door de grote daling van progesteron.

Ontspanning darmspieren en darmwand: progesteron zorgt voor ontspanning van de de baarmoederwand, maar ook voor ontspanning van de darmspieren en darmwand. Een klacht die vanuit hier kan ontstaan door het afnemen van progesteron is obstipatie.

Een weetje over opvliegers

Bij een opvlieger houdt ons lijf ons eigenlijk een beetje voor de gek!

Waar we normaal, in de oude situatie, best om kunnen gaan met een lichte daling of stijging in onze temperatuur, kan het dat nu minder goed.

Door een daling en tekort aan oestrogeen krijg je het sneller warm.

Ook zorgt het ervoor dat onze temperatuurregeling (over)gevoeliger reageert, alsof het oververhit is.

De temperatuurregeling (vanuit de hersenen) werkt nog prima, maar wordt misleidt en uit balans gebracht door de daling en het tekort aan oestrogeen.

De opvlieger is dan dé manier om het lijf weer af te koelen. Want zweten zorgt ervoor dat we de warmte kwijt kunnen en afkoelen.

Wat is er te doen tegen overgangsklachten?

1. De basis: voeding rijk aan groente, vis, ei, noten, zaden, gezonde vetten als olijfolie, kokosolie
2. Verminderen van oestrogeendominantie* en oestrogenen goed af kunnen breken: regelmatig koolsoorten/broccoli op het menu zetten, kan ondersteunend zijn voor de lever.
3. Stabiele bloedsuiker: dit kan stemmingswisselingen verminderen of voorkomen. Insulineresistentie kan juist een oorzaak zijn van (verergerde) overgangsklachten.
4. Gezonde darmen, goede darmwerking: gezonde darmen en een goede spijsvertering zijn naast het startpunt van gezondheid in het algemeen, ook belangrijk bij het verminderen van overgangsklachten. Wanneer er bijvoorbeeld sprake is van een lekke darm, ontstaan er laaggradige ontstekingen, wat een negatief effect heeft op overgangsklachten. Daarnaast wordt serotonine (gelukshormoon welke invloed heeft op ons humeur) voor meer dan 90% in de darmen aangemaakt, maar daar heb je wel gezonde darmen voor nodig.
5. Verlagen van het vetpercentage en verminderen van laaggradige ontstekingen: vrouwen met laaggradige ontstekingen hebben meer last van de overgang. Overgewicht, vaak en veel eten, en weinig bewegen kunnen ook oorzaken zijn van laaggradige ontstekingen.
6. Ontzettend belangrijk! Stress verminderen: Cortisol (ons stress hormoon) heeft werking op progesteron. Progesteron kan omgezet worden tot cortisol, waardoor je je progesteron kwijt bent voor je cyclus. Stress verergert overgangsklachten. Stress kan ook een hoge bloeddruk veroorzaken, en een hoge bloeddruk kan op haar beurt weer meer opvliegers geven. Stress kan ook een rol spelen bij laaggradige ontstekingen.
7. Hormoonverstorende stoffen/xeno-oestrogenen vermijden: Xeno oestrogenen zou je kunnen zien als ‘nephormonen’, die je lijf voor de gek houden. Ze houden de plek van oestrogeen bezet, waardoor lichaamseigen oestrogeen niet meer op die plek terecht kan. Vervolgens hebben de ‘nephormonen’ een veel mindere en chemische werking op ons lijf. Xeno oestrogenen zitten onder andere in bestrijdingsmiddelen (bespoten fruit en groente), weekmakers in plastic, niet natuurlijke cosmetica, verzorgingsproducten en schoonmaakmiddelen. Deze hormoonverstorende stoffen kunnen de overgang vervroegen, maar mogelijk ook verergeren.

* Bij oestrogeendominantie gaat oestrogeen stapelen in de lever. Dit kan tot gevolg hebben dat de lever minder goed gaat werken. Tijdens de overgang zal de progesteron eerder en sneller dalen dan het oestrogeen, waardoor er tov van progesteron een te veel kan ontstaan aan oestrogeen. Zeker wanneer er ook sprake is van (behoorlijk) overgewicht, want vetcellen produceren ook oestrogeen. Ook kunnen hormoonverstorende stoffen hier nog een duit in het zakje doen.

Back to basics, back to nature, back to your roots

Opvallend is dat natuurvolkeren, mensen die in de natuur leven nauwelijks klachten ondervinden van de overgang. Hoe kan het dan dat wij tegenwoordig steeds meer klachten gaan ervaren? Moeten wij misschien toch meer naar onze natuur gaan leven?

Ik denk dat daar de oplossing ligt!

Dus probeer zo dicht mogelijk bij je natuur te blijven (qua voeding & leefstijl) en ernaar te leven.

Want met voeding, leefstijl en gerichte suppletie kun je al veel overgangsklachten verlichten, verminderen en ondersteunen.

Wel is het daarbij belangrijk duidelijk in kaart te brengen van waaruit en waardoor jouw overgangsklachten zo verergeren, middels een goede anamnese. Zodat je gericht aan de slag kunt met jouw persoonlijke plaatje, en je je lijf kunt ondersteunen in het vinden van haar nieuwe hormonale balans.

Wil jij hier graag meer info over of er gelijk mee aan de slag?

Ik help je graag! Plan een (online) kennismakingsgesprek of intake gesprek in.

Tot slot

We zien de overgang vaak als iets negatiefs, maar probeer het te omarmen en als iets positiefs te zien.

We zijn bezig in ons proces, een transformatie naar onze volgende fase:

‘de wijze vrouw’

~ Op natuurlijke wijze met (hormonale) gezondheid aan de slag ~

Neem gerust contact met mij op.

Kim Snijder