
Systemisch werk met paarden biedt een unieke kans om op een diepgaande manier naar jezelf en je relaties te kijken. Het helpt om verborgen patronen en dynamieken zichtbaar te maken. Paardencoach Esther Ten Hoeve Lakenman legt uit hoe dit werkt.
Laat je coachen d.m.v. paardencoaching
Wat is systemisch werk?
Systemisch komt van systeem en daarmee wordt bedoeld het “systeem” waaruit je als individu komt. Tot ieders systeem behoren altijd een vader en een moeder. Immers, beide zijn nodig om geboren te kunnen worden. Daarnaast behoren alle grootouders, ooms en tantes, neven, nichten, broers en zussen, (ex)partners en kinderen (eigen en stief) tot je systeem. En behalve al deze mensen behoren ook belangrijke gebeurtenissen uit het verleden die van invloed zijn geweest op jouw systeem erbij, zoals een oorlog, herkomst uit een ander land, geheimen in de familie, miskramen, abortussen, (zelf)moord, verkrachting, verbanning, ziekten, etc.
Het idee achter systemisch werk is dat er een onderlinge verbondenheid bestaat binnen een familie of een ander systeem. Deze verbondenheid kan zorgen voor harmonie, maar ook voor spanningen of blokkades. Soms zijn deze spanningen voelbaar, maar vaak werken ze op een dieper, onbewust niveau door. Systemisch werk helpt om deze dynamieken zichtbaar te maken en waar mogelijk te transformeren.





Wat is een familieopstelling?
Familieopstellingen is een bekende methode binnen het systemisch werk. Bij een opstelling wordt het systeem van een persoon (de cliënt) in de ruimte uitgebeeld, vaak met behulp van representanten. Dit kunnen andere mensen zijn die gevraagd worden om bijvoorbeeld de vader, moeder, broer of zus van de cliënt te vertegenwoordigen. Maar het kan ook met objecten (denk aan een pion) of zelfs in gedachten plaatsvinden. Door de opstelling wordt zichtbaar hoe de onderlinge relaties en dynamieken binnen het systeem werken. Vaak komen er verborgen patronen, loyaliteiten of onverwerkte emoties naar voren die van invloed zijn op het leven van de cliënt.
Een belangrijk aspect van familieopstellingen is dat ze niet gericht zijn op het zoeken van schuldigen of het aanwijzen van fouten. In plaats daarvan gaat het om het erkennen van wat er is en het vinden van een nieuwe balans binnen het systeem. Door bijvoorbeeld een vergeten familielid symbolisch terug op zijn of haar plek te zetten, kan er een helende beweging ontstaan die doorwerkt in het leven van de cliënt.
Paarden als co-therapeuten:
Paarden spelen een unieke rol binnen systemisch werk. Er wordt weleens gezegd dat paarden niet anders kunnen dan systemisch reageren. Daarmee wordt bedoeld dat paarden continu de energie uit de omgeving screenen en daarop reageren. Breng je nu een persoon in contact met een paard, dan gaat het paard reageren op datgene wat de persoon uitstraalt. Het dier reageert op de gedachten en emoties van die persoon, want dit zijn vormen van energie.
Paarden leven in kuddes en zijn van nature gericht op samenwerking en overleven. Ze zijn daardoor extreem gevoelig voor subtiele signalen uit hun omgeving. Als prooidieren hebben ze geleerd om gevaar of disbalans direct waar te nemen. Dit maakt hen ideale spiegels voor menselijke emoties en gedragingen. In de context van systemisch werk betekent dit dat paarden vaak direct reageren op onbewuste invloeden vanuit het systeem van de cliënt. Denk hierbij aan spanningen, onverwerkte trauma’s of verborgen familiegeheimen.
Hoe werkt paardencoaching?
Tijdens een sessie waarbij paarden worden ingezet, wordt de cliënt uitgenodigd om in de bak of wei bij het paard te gaan staan. Soms wordt er een specifieke vraag gesteld of een opstelling gemaakt, waarbij het paard de rol van representant op zich neemt. Het gedrag van het paard wordt vervolgens geobserveerd. Hoe reageert het dier op de cliënt? Komt het dichtbij of houdt het afstand? Gaat het “duwen” of lijkt het juist afgeleid? Al deze reacties kunnen waardevolle informatie geven over wat er speelt binnen het systeem van de cliënt.
Een paard kan bijvoorbeeld ineens bij een bepaalde plek in de bak blijven staan, wat kan wijzen op een “symbool” voor een vergeten of uitgesloten familielid. Of het paard kan onrustig worden wanneer de cliënt bepaalde emoties probeert te onderdrukken. De begeleider helpt de cliënt om deze signalen te interpreteren en te verbinden aan de vraag of het thema waarmee hij of zij komt.
Het helende effect van paardencoaching:
Wat deze aanpak zo krachtig maakt, is dat het paard zonder oordeel reageert. Het dier spiegelt puur wat het waarneemt, zonder menselijke filters zoals sociale verwachtingen of angsten. Hierdoor kan de cliënt op een directe en vaak confronterende manier zien wat er speelt. Tegelijkertijd zorgt de aanwezigheid van het paard ook voor een gevoel van veiligheid en verbinding, wat het makkelijker maakt om diepgaande inzichten te verwerken.
Daarnaast heeft het werken met paarden een aardend effect. Door letterlijk en figuurlijk in contact te staan met een groot, krachtig dier, wordt de cliënt uitgenodigd om in het moment te zijn en verbinding te maken met zichzelf. Dit helpt om inzichten niet alleen op mentaal niveau te begrijpen, maar ook fysiek en emotioneel te doorvoelen.
Voor wie is paardencoaching geschikt?
Systemisch werk met paarden kan waardevol zijn voor iedereen die vastloopt in bepaalde patronen of vragen heeft over zichzelf of zijn of haar relaties. Het kan gaan om persoonlijke thema’s zoals:
• Moeite met grenzen stellen.
• Een gevoel van onverklaarbare zwaarte of stress.
• Problemen in relaties of op het werk.
• Het gevoel “anders” te zijn of er niet bij te horen.
Maar ook bij grotere levensvragen of situaties waarin sprake is van trauma’s, familiegeheimen of verlies, kan deze aanpak helpen. Doordat paarden zo intuïtief reageren, kunnen ze vaak dingen aan het licht brengen die met woorden moeilijk te benoemen zijn.
Wat maakt paardencoaching uniek?
Het combineren van systemisch werk met paardenopstellingen biedt een unieke en diepgaande ervaring. Waar traditionele familieopstellingen vooral via het mentale en emotionele proces werken, voegt het werken met paarden een fysieke, zintuiglijke dimensie toe. Het is een combinatie van hoofd, hart en lichaam die zorgt voor een integrale benadering van heling.
Bovendien brengt de natuurlijke aanwezigheid van paarden een element van rust en eenvoud met zich mee. Ze herinneren ons eraan om in het moment te zijn, onze maskers af te zetten en te luisteren naar wat er echt speelt. Dit maakt het een krachtige en transformerende methode voor persoonlijke groei en bewustwording.
Reflectie en afronding:
Na de sessie wordt vaak de tijd genomen om de inzichten te bespreken en te laten bezinken. Wat heeft het paard laten zien? Wat betekent dit voor jou in relatie tot je systeem? Hoe kun je deze inzichten meenemen in je dagelijks leven? Deze reflectie helpt om de opgedane ervaringen te integreren en een nieuwe balans te vinden.
Samengevat:
Systemisch werk met paarden biedt een unieke kans om op een diepgaande manier naar jezelf en je relaties te kijken. Het helpt om verborgen patronen en dynamieken zichtbaar te maken, waardoor heling en groei mogelijk worden. Het is een bijzondere ervaring die je niet alleen dichter bij jezelf brengt, maar ook bij de verbindingen die je leven vormgeven.
Auteur: Esther ten Hoeve-Lakenman
Altijd binnen 1 minuut
een gezond weekmenu?
een gezond gewicht.


Puur & Bewust – de nieuwe naam van mijn praktijk
Mijn praktijk Gezonder met Daan heeft een nieuwe naam gekregen: Puur & Bewust!

Hyperventilatie: acuut en chronisch – wat is het verschil?
Hyperventilatie kan acuut of chronisch zijn. Acute hyperventilatie komt plotseling op en veroorzaakt paniekachtige symptomen door een te laag CO2-gehalte. Chronische hyperventilatie is subtieler en kan langdurige gezondheidsklachten geven. De Buteyko-methode helpt bij beide vormen door de ademhaling te normaliseren en CO2-tolerantie te verbeteren.

Wat kun je doen tegen een lichte tot zwaardere depressie?
Depressie is in deze tijd helaas een veelvoorkomende klacht. Het raakt steeds meer mensen. De druk van onze moderne maatschappij – met hoge verwachtingen, een constante stroom van prikkels, spelen hierin vaak een grote rol. Wat kun je hier tegen doen?